Hoe God Verdween Uit Jorwerd by Geert Mak/Hoe God Verdween Uit Jorwerd

Author:Geert Mak/Hoe God Verdween Uit Jorwerd [Mak, Geert]
Language: nld
Format: mobi
ISBN: 9045016524
Publisher: Atlas
Published: 1998-01-01T23:00:00+00:00

viii

intermezzo: de toren en de houten gezichten

Op zaterdagochtend 25 augustus 1951, om zeven minuten over vijf, stortte de toren van Jorwerd met donderend geraas ineen. Zomaar, uit zichzelf, na negenhonderd jaar sneeuw, zon, regen en wind, gewoon uit pure torenmoeheid. Dat was een voorteken, of een keerpunt, of gewoon slecht onderhoud – het is maar hoe je het wilt zien.

De notaris reed die ochtend op de Solex naar zijn werk – hij was net in Jorwerd begonnen. ‘Toen ik in de buurt van het dorp kwam kreeg ik een eigenaardig gevoel. Pas na een minuut of wat drong het tot me door dat er iets niet meer stond, dat er iets onvoorstelbaars gebeurd was.’

Peet was al op het land aan de gang. ‘Er hing een dikke mist die ochtend. Toen die optrok zagen we het opeens: “Waar is verdomme onze toren!” Folkert had de avond tevoren nog in de nok zitten voegen. “Het viel me al op dat er nieuwe scheurtjes in het metselwerk kwamen.” De koster vertelde dat de gewichten van de klok niet helemaal goed hingen. “Dat zijn net schietloodjes. Allemaal tekens dat de toren al werkte.”’

Het moment zelf was voor de dorpsbewoners alsof er een vliegtuig neerstortte. Gais en Hendrik lagen nog op bed, en Hendrik dacht dat zijn hele verfwinkel de vaart in donderde. De slager stond net buiten te plassen toen de klap kwam, en de steigers knallend ineenkraakten en de dikke steenbrokken zich in de graven op het kerkhof boorden. Levenden werden niet geraakt.

‘Gelukkig waren onze winkelglazen niet kapot,’ zei Lamkje. ‘Want die waren duur!’

Om half acht was, volgens het krantenverslag, de koster alweer rustig bezig met het knippen van de heg rond het kerkhof.

Op de foto’s is voornamelijk een grote hoop stenen en latten te zien, alsof er een bom is gevallen, en daaromheen staat een dertigtal mannen, vrouwen en kinderen stil te kijken. De wijzerplaat van de klok steekt nog schuin uit het puin, de wijzers op het fatale tijdstip, zoals dat ook bij aardbevingen en andere rampen wel gebeurt.

Die minuut waarin de toren instortte en die iedereen heeft onthouden geeft ons meer dan alleen een krantenverslag en een puinhoop. We hebben, dankzij deze kleine ramp, opeens één bepaald tijdstip uit de recente dorpsgeschiedenis waarnaar talloze verhalen wijzen, we hebben als het ware een bevroren minuut uit de augustusmaand van 1951 in handen die, vertraagd afgedraaid, van alles vertelt over het dorpsleven van toen.

Allereerst is daar het tijdstip zelf. Wat opvalt aan de verhalen is dat er in 1951 om vijf uur ’s morgens al flink wat mensen aan het werk waren. De middenstand sliep nog, of was net bezig wakker te worden, maar overal uit het veld kwamen, volgens de verslagen, melkers toestromen die de klap gehoord hadden.

De dagindeling van de Jorwerters was in 1951 duidelijk een andere dan in 1995. In 1951 begonnen de boeren om een uur of vier, en de rest van het dorp volgde, zij het met enige vertraging, die vroege werktijden van de boeren. Om een

Download

Copyright Disclaimer:
This site does not store any files on its server. We only index and link to content provided by other sites. Please contact the content providers to delete copyright contents if any and email us, we'll remove relevant links or contents immediately.